کمبود منابع مالی، نقطه کور بازار گردشگری

گردشگران خارجی در باغ هشت بهشت اصفهان

ضعف‌ های بی‌ شمار مدیریتی و نداشتن اولویت توریسم در بدنه دستگاه اجرایی کشور این بخش را به حاشیه برده است.

صنعت گردشگری با ویژگی‌ های خاص خود، صنعتی پویا با آینده‌ ای روشن تلقی می‌ شود. سرمایه‌ گذاری در این صنعت در تمام کشورها دارای جاذبه‌‌ های جهانگردی روبه افزایش است و امروزه جذب گردشگران خارجی به رقابتی فزاینده در بین نهادهای درگیر در صنعت گردشگری تبدیل شده است. زیرا این صنعت نه‌ تنها در پیشبرد اقتصاد ملی و درآمدهای ارزی نقش دارد بلکه صنعتی است پاکیزه و عاری از آلودگی و در عین حال ایجاد‌کننده مشاغل جدید. این صنعت بعد از صنعت نفت مهم‌ ترین گزینه برای درآمد ارزی در کشور خواهد بود.

کشور ایران در این موارد یک موقعیت بسیار استثنایی و ممتاز از نظر جذب جهانگرد دارد که درآمدهای ارزی هنگفتی را به دنبال خواهد داشت و موضوعات مورد علاقه جهانگردان در ایران به فراوانی یافت می‌شود، که از جمله طبیعت زیبا با خصوصیات اقلیمی و آب و هوایی ویژه، مردمی با فرهنگ و تمدن کهن، آداب و رسوم و سنن باستانی و اسلامی و اماکن بسیار قدیمی با سبک معماری بی‌ نظیر، در اکثر مناطق ایران با قدمتی چندین هزار ساله وجود دارد که در کمتر کشوری می‌‌ توان پیدا کرد.

اما این صنعت در کشور با موانع و مشکلات عدیده‌ ای رو به‌ رو است که از مهم‌ ترین این مشکلات می‌ توان به نبود زیرساخت‌ های مناسب، عدم توجه کافی به این حوزه و نداشتن تعریف مشخص از شرایط شغلی و به کارگیری نامناسب فعالان این عرصه اشاره کرد. کمبود منابع مالی برای گسترش و اجرای طرح‌ هایی که از ضروری‌ ترین نیازهای این بخش اقتصادی به‌ شمار می‌ روند، با مشکل مواجه است.

درحالی‌که فعالان بازار توریسم شرایط کاری و جذب منابع مالی را از مهم‌ ترین چالش‌ های گردشگری ایران می‌ دانند، معاون سازمان گردشگری و میراث فرهنگی نظری غیر‌ از این دارد و اعلام کرده که سال گذشته در تأمین منابع مالی برای سرمایه‌ گذاران حوزه گردشگری سال موفقی بوده است، به‌طوری که از محل صندوق توسعه ملی 500میلیارد تومان جذب شده است. این خبر در حالی اعلام می‌ شود که کارشناسان گردشگری سرمایه‌ گذاری را بسیار ناچیز می‌ دانند که همین مبلغ هم به درستی بین زیرمجموعه‌ های موجود توزیع نشده است.

از کنار تخصص، بی‌ تفاوت می‌ گذرند

در همین ارتباط سیامک ارض‌ پیما، کارشناس ارشد گردشگری و رئیس انجمن راهنمایان تور در استان گیلان می‌گوید: ظرف دو سه سال گذشته نگاه بهتر و معقول‌ تری به این رشته شده ولی فقط نگاه تازه کافی نیست. یکی از گرفتاری‌ های ما نبود قوانین کارآمد و بوروکراسی آزاردهنده است. با توجه به شرایط جدید و ابلاغ سیاست‌ های اقتصاد مقاومتی، این حوزه مختصر تکانی خورده ولی به اندازه‌ای نیست که چشمگیر باشد. ضمن اینکه بخش دولتی از نیروهای ناکارآمد بهره می‌ گیرد و از کنار افراد متخصص و تحصیلکرده که سابقه چندین ساله دارند، بی‌ تفاوت می‌ گذرد.

مثلا همین راهنمایان تورهای مسافرتی از حقوق و مزایای مناسب برخوردار نیستند. حتی بیمه ندارند و متناسب وقتی که می‌گذارند عایدی خوبی ندارند. همه اینها باعث افت کیفیت خدمات می‌ شود و به این صنعت که تازه در مسیر تازه‌ ای قرار گرفته لطمه وارد می‌ کند.

ارض‌ پیما اضافه می‌کند: خیلی کار نکرده در این بخش داریم که با دست خالی و بدون حمایت دولت ممکن نیست. افزایش و تقویت زیرساخت‌ ها، توسعه و گسترش سیستم حمل ونقل، بهبود وضعیت اقامتگاه‌ ها و استفاده از افراد باتجربه می‌ تواند به توسعه گردشگری در کشور کمک کند.

سهم نیم‌درصدی گردشگری در ارزآوری

هنوز و پس از گذشت سالیان دراز، صنعت گردشگری در ایران، نه‌تنها به سهم قابل قبولی در محاسبه درآمد ملی دست نیافته است، بلکه همین سهم ناچیز هم هر سال با افول بیشتری مواجه می‌ شود و این در حالی است که بنا به گواهی آمارهای جهانی، ایران جزو پنج کشور بالقوه توانمند در زمینه جذب گردشگر خارجی است. در این ارتباط مسعود سلطانی‌ فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از افزایش ورود توریست‌ های خارجی به کشور و افزایش درآمدهای ارزی سخن گفته است.

سلطانی‌ فر با بیان اینکه براساس آمار درسال 93، 5میلیون گردشگر وارد کشور شدند که براین اساس 1.5 میلیارد دلار درآمد نصیب ایران شده است، گفته است: تعداد سفر گردشگران خارجی به ایران در مقایسه با جهان کمتر از نیم درصد است و درآمد کشور از این محل نیز به حدود نیم درصد کل ارزآوری کشور می‌ رسد. رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یادآور شد: ایران تا 10سال آینده براساس برنامه چشم‌ انداز توسعه کشور باید میزبان 20میلیون گردشگر و دارای درآمد 30میلیارد دلاری باشد که این رقم معادل درآمد‌های نفتی کشورمان است.

با توجه به اظهارات رئیس سازمان، فعالان این صنعت برطرف شدن موانع پیش رو را از اقدامات لازم و جدی می‌ دانند. به فرض که پیش‌ بینی‌ های صورت گرفته محقق شود با کدام امکانات و کدام نیروی متخصص قصد جذب و پذیرایی از گردشگر را داریم؟ ضعف‌ های بی‌ شمار مدیریتی و نداشتن اولویت توریسم در بدنه دستگاه اجرایی کشور این بخش را به حاشیه برده است.